Mobbing w miejscu pracy – cichy problem, głośne konsekwencje

Opublikowane przez Wojciech Wychowaniec w dniu 17 czerwca 202517 czerwca 2025

Dla każdego przyjazne miejsce pracy z pewnością wygląda inaczej. Dla jednej osoby to elastyczne godziny i możliwość pracy zdalnej, dla innej – jasna ścieżka rozwoju czy inspirujący zespół. Wiele zależy od naszych osobistych wartości, celów i oczekiwań. Mimo tych różnic istnieją pewne uniwersalne, podstawowe elementy, które tworzą fundament zdrowego środowiska pracy.

Czym jest przyjazne miejsce pracy? 

Przyjazne miejsce pracy to takie, w którym pracownicy czerpią satysfakcję ze swoich zadań, dobrze czują się wśród współpracowników, a także identyfikują się z wartościami i celami organizacji. To otwarta komunikacja i transparentność, wzajemnie zaufanie, szacunek i dobra atmosfera. 

Niestety, nawet w pozornie przyjaznym miejscu pracy mogą pojawić się zachowania, które naruszają granice, podważają poczucie bezpieczeństwa i przeradzają się w działania niedozwolone.

Czym jest mobbing?

Mobbing to ukierunkowane i powszechne formy znęcania się w miejscu pracy (European Foundation, 2002), mające na celu nękanie, osłabienie, a w końcu izolację bądź wyeliminowanie osoby (lub kilku osób) z miejsca pracy. Aby można było mówić o działaniach mobbingowych, muszą one: 

• trwać długi okres czasu (nie krócej niż kilka miesięcy),
• wpływać na wydajność pracownika, 
• charakteryzować się wrogim zachowaniem i nieetycznym postępowaniem przełożonego lub współpracownika, 
• zachodzić w sytuacji nierównowagi sił (jedna strona jest silniejsza od drugiej),
• być wymierzone w czyjąś integralność fizyczną i psychiczną, 
• zagrażać zatrudnieniu. 

Według raportów Bezpieczeństwa pracy w Polsce na rok 2019, 46% pracowników biurowych i fizyczno-umysłowych w Polsce doświadczyło mobbingu. 85% odczuwa stres w pracy, a 46% skarży się na wykluczenie przez innych pracowników. 

Jakie są konsekwencje mobbingu i jak sobie z nim radzić? 

Brak reakcji na sytuację może przynieść nieodwracalne, negatywne skutki dla: 

• organizacji (dezintegracja zespołu, spadek efektywności, bądź utrata pracowników i wiele, wiele innych)
• oraz pracownika (zaburzenia snu, zaburzenia psychiczne – depresja, zaburzenia lękowe, PTSD; zaburzenia jedzenia i wiele, wiele innych).

Badanie zachowań mobbingowych w Niemczech (European Foundation) wykazało, że prawie wszystkie (98,7%) osoby będące celem mobbingu doświadczyły konsekwencji związanych z zatrudnieniem i/lub zdrowiem. Blisko połowa (43,9%) zachorowała, a 68,1% odeszło z pracy (w tym 14,8% zostało zwolnionych). Dr Heinz Leymann, oszacował, że mobbing w miejscu pracy był odpowiedzialny za 15% samobójstw w Szwecji (Leymann, 1990; przez Sloan, i in. 2010). 

Według Sloan i in. (2010) zjawisko mobbingu jest złożone i można mu zaradzić jedynie poprzez reakcję systemową i zmianę kultury organizacyjnej. 

Pamiętaj, że…

• reakcja zaczyna się od przeszkolenia osób pełniących role kierownicze. Umiejętny pracodawca usuwa mobberów, podczas gdy kiepski ich wspiera. 
• problemem nie jest zbyt wiele konfliktów, a raczej nieumiejętność produktywnego zarządzania konfliktami.
• ważne jest tworzenie wspólnej przestrzeni, w której członkowie organizacji angażują się w nawiązywanie więzi z innymi.
• organizacja powinna mieć klarowną i jasną Politykę i Procedurę Antymobbingową
• warto prowadzić akcje informacyjne w organizacji
• należy cyklicznie badać atmosferę w pracy

Bibliografia

European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions. (2002). Study examines 'mobbing’ at the workplace. Pozyskane z http://www.eiro.eurofound.eu.int   

Raport Bezpieczeństwo w Pracy w Polsce 2019, pobrane z https://bezpieczniwpracy.pl/wp-content/uploads/2019/10/Raport-Bezpiecze%C5%84stwo-Pracy-w-Polsce-2019.pdf 

Leymann, H. (1990). Mobbing and psychological terror at workplaces. Violence and Victims, 5(2), 119-126.  

Namie, G. Namie, R. (2009). The bully at work: What you can do to stop the hurt and reclaim your dignity on the job. Naperville, IL: Sourcebooks, Inc. 

Sloan, L. M., Matyók, T., Schmitz, C. L., Lester Short, G. F. (2010). A story to tell: Bullying and mobbing in the workplace. International Journal of Business and Social Science, 1(3), 87–95. 

Julia Łabędź

Cześć!

Jestem studentką 5 roku psychologii i wolontariuszką w Projekcie The Presja. Zajmuję się głównie tematami psychologii w biznesie. Ludzie często mówią, że jestem słoneczkiem pełnym ekstrawertycznej energii. Prywatnie uwielbiam pisać i czytać książki. Jestem właścicielką dwóch kotów z czego jeden jest czarny – i wcale nie uważam, aby był pechowy.